Voorlichting aan de leden met een tuin aan een sloot.

Behorende bij het bestuursbesluit van 17 februari 2011

Beschoeiingen en baggeren

Deze onderwerpen maken deel uit van de waterhuishouding op Amstelglorie en zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De beschoeiingen zijn over het algemeen van slechte kwaliteit. Dit kon worden vastgesteld tijdens de baggerwerkzaamheden in de ringsloot toen het waterniveau twee dagen 30 cm werd verlaagd. Boven het water nog een plankje maar onder het water niets of hier en daar een schots- en scheef verzakt plankje.

Het bestuur (met name de voorzitter) heeft de taak, de waterhuishouding op Amstelglorie te coördineren, in zijn pakket opgenomen. Dit is ingegaan enige jaren voordat de grote baggerwerkzaamheden startten, dus nu ongeveer acht jaar. In de praktijk betekent dit geregeld overleg met gemeentelijke instanties, het hoogheemraadschap en aannemers.

Daarnaast heeft het bestuur circa drie jaar geleden besloten om uitsluitend de bouwcommissie de beschoeiingen te laten beoordelen en aanschrijvingen uit te brengen.

Beschoeiingen

Een beschoeiing is een grondkering die als doel heeft om de oever tegen afkalving te beschermen, zowel zichtbaar boven water als onzichtbaar onder water. Alle tuinders die aan een sloot zitten weten dat een beschoeiing problemen geeft en regelmatig onderhoud vraagt. Bij veel tuinen is vastgesteld dat de grondkeringsfunctie nauwelijks voldoet. Zit er boven de waterlijn nog een plankje onder de waterlijn is er nauwelijks bescherming zo is vastgesteld. Er zijn vaak extra palen bijgeslagen om kantelen van de beschoeiing te voorkomen. De planken zijn vaak los onder water gedrukt en zakken dan na verzadiging naar beneden waarna de gaten en inzakkingen ontstaan. Veel beschoeiingen zijn in de loop der jaren naar het midden van de sloot verplaatst met als gevolg dat de sloten zijn versmald. Uit veel beschoeiingen groeien planten, struiken, bomen, onkruid was dies meer zij. Ook hebben veel tuinders bomen veel te dicht bij de oeverrand geplaatst. Reglementair moeten bomen, heesters en coniferen 1,5 meter van de oeverrand afstaan. 

Vastgesteld is dat tuinders vaak gebruik hebben gemaakt van geïmpregneerde planken met (veel te korte) geïmpregneerde palen. De watervervuiling blijft met deze planken vele jaren doorwoekeren. Hoewel dit ten strengste verboden is, is het toch op grote schaal gebruikt. Gemeenteambtenaren en medewerkers van het Hoogheemraadschap hebben ons tijdens hun bezoeken daarop gewezen en verzocht deze beschoeiingen te vervangen. 

Op grond van het feit dat een groot aantal tuinders geen of onvoldoende aandacht heeft voor de slootranden en zich niet houden (of kunnen houden) aan de reglementen heeft enige jaren geleden genoopt tot optreden. Om verdere verloedering tegen te gaan heeft het bestuur de afgelopen jaren gezamenlijk met de bouwcommissie gezocht naar een duurzame oplossing. Dit heeft ertoe geleid dat er is gekozen voor de beschoeiingen die de firma Zeldenrijk aanbiedt, dit is een algemeen geaccepteerde oplossing voor duurzame beschoeiingen. Met de firma Zeldenrijk is een zeer scherpe prijs afgesproken gebaseerd op een grote hoeveelheid aan te leggen beschoeiingen. Waterschappen, Gemeenten en Rijkswaterstaat gebruiken ook deze houtsoort voor hun beschoeiingen en waterwerken. Ook voor hen geldt het kostenaspect. Gerekend over de levensduur is het veel goedkoper om voor deze houtsoort te kiezen dan geconfronteerd te worden met hoge onderhoudskosten. De bouwcommissie van Amstelglorie komt met deze beschoeiing, de aanschrijving, de bemiddeling, de registratie enz.enz. de tuinders tegemoet en velen hebben hier spontaan en dankbaar gebruik van gemaakt.

De beschoeiingen van de firma Zeldenrijk

Voor de beschoeiingen van de firma Zeldenrijk is vanwege de duurzaamheid door Amstelglorie een afschrijvingsregeling vastgesteld van 20 jaar terwijl deze beschoeiingen in ieder geval tussen de 25 en 30 jaar, en mogelijk veel langer, geen onderhoud vergen. Veel tuinders hebben deze beschoeiingen reeds aangeschaft.

De beschoeiingen van de firma Zeldenrijk bestaan uit hardhouten palen van circa 3 meter lang en staan circa 60 cm uit elkaar. Tegen deze palen, die onder een hoek worden geplaatst, worden hardhouten aanéén gesloten schotten aangebracht van 80 cm hoog. De schotten bestaan uit vier planken van elk 20 cm breed en 2 cm dik. De bovenste drie delen zijn van hardhout en het onderste deel is van vurenhout. De schotten zijn aan de binnenzijde bekleed met worteldoek om ook op langere termijn groei van planten door kleine kiertjes te voorkomen. De schotten vormen één geheel en gaan 50 tot 60 cm diep het water en de grond in. De hoogte van de schotten boven de waterlijn is variabel en wordt in overleg met de tuinder vastgesteld. Daarnaast is het mogelijk om bij de lange tuinen een gecombineerde beschoeiing aan te brengen. Het gedeelte voor het huisje kan dan de hardhouten beschoeiing worden en naast het huisje kan een natuurvriendelijke beschoeiing worden aangebracht (zie verder natuurvriendelijke beschoeiing). Met deze palen en schotten, die FSC-gecertificeerd zijn (de certificaten zijn ter inzage bij het bestuur) is 100% gegarandeerd dat de grondkeringsfunctie voldoet en er wordt gegarandeerd dat de beschoeiingen niet inklappen. De kosten van deze beschoeiing (materiaal en aanlegkosten, w.o. arbeidsloon) bedraagt vooralsnog € 80,- per meter gebaseerd op prijspeil 2011. Is de wallenkant hoger dan 30 cm dan moeten er bredere schotten en dikkere en langere palen worden geplaatst, dit ter beoordeling van de bouwcommissie.

Wilgentenen beschoeiingen

Wilgentenen beschoeiingen vergen meer onderhoud, zeker als ze boven de waterlijn uitsteken, dan moet de toplaag om de circa 3 á 4 jaar worden vervangen (de Bouwcommissie gaat dit controleren). De palen moeten ongeveer eens in de tien jaar worden vervangen (omdat de paalkoppen maximaal tien jaar zijn gegarandeerd) waarmee in feite de gehele beschoeiing moet worden vernieuwd. De hoge aanlegkosten en de onderhoudskosten die deze beschoeiingen met zich meebrengt is de reden dat waterschappen geen wilgentenen beschoeiingen meer aanbrengen. Hooguit nog als tijdelijke voorziening voor de ontwikkeling van een natuurlijke beschoeiing met een rietkraag. De rietkraag neemt de wilgentenen beschoeiing over waarmee uiteindelijk een natuurlijke beschoeiing wordt gecreëerd. Deze beschoeiingen worden alleen nog maar aan zeer brede watergangen of plassen zoals b.v. bij de Vinkeveense plassen toegepast. De bredere verouderde toepassingen van wilgentenen beschoeiingen zijn verleden tijd nu er betere en duurzamer grondkerings instrumenten zijn ontwikkeld.

Deze materialen zijn iets goedkoper dan hardhout maar vooral de kosten van aanleg zijn hoog. Uitgangspunt is en blijft de verplichting om de oorspronkelijke slootbreedte en de tuinoppervlakte te handhaven.

Voor wilgentenen beschoeiingen is veel graafwerk nodig. Circa 60 á 70 cm van de slootrand moet worden afgegraven over de gehele lengte van de tuin. Vervolgens moet deze grond worden afgevoerd of over de eigen tuin verspreid.

Om wilgentenen beschoeiingen te plaatsen moet een dubbele rij ronde palen (onbehandelde robino) met een diameter van 10 cm de grond in. De paal lengte is circa 3 meter lang. Tussen de palen worden de wilgentenen bundels geklemd. De wilgentenen dienen geblest te zijn en bedrijfsmatig bij elkaar geperst te zijn. Deze bundels worden zowel onder als boven de waterlijn verankerd. De wilgentenen beschoeiing moet ook minimaal 50 á 60 cm onder de waterlijn worden gebracht, hetgeen betekent dat circa 4 á 5 bundels op elkaar worden gestapeld en bij elkaar worden geperst tot één geheel. Hier geldt ook dat naarmate de oever hoger is er meer bundels en langere palen geplaatst moeten worden. De prijs neemt dan iets toe. Ook voor deze beschoeiing is het raadzaam om worteldoek aan te brengen aan de binnenzijde van de beschoeiing. Dit zijn extra kosten omdat het worteldoek niet meegeleverd wordt.

Ondanks dat de Bond van Volkstuinders (als huurder en formele beheerder) dit soort beschoeiingen verbiedt zal het bestuur van Amstelglorie dit toestaan, maar dan wel onder voorwaarde dat  de (financiële)risico’s uitsluitend bij de betreffende tuinder komt te liggen. Voor deze beschoeiingvorm zal geen garantie of afschrijvingsregeling kunnen gelden.

Deze beschoeiing vergt bij de aanleg veel meer arbeidsuren dan de hardhouten beschoeiing.

De aanlegkosten van een wilgentenen beschoeiing inclusief materiaal bedraagt vooralsnog

€ 93,50 per meter, prijspeil 2011, exclusief de grondafvoer of verspreiding grond op de eigen tuin en het aanbrengen van worteldoek.  

Natuurvriendelijke beschoeiingen

Bij laag liggende tuinen met een zeer geringe hellingshoek, dit ter beoordeling van de bouwcommissie, is het mogelijk om een beschoeiing te plaatsen die vlak onder de waterlijn ligt. De schotten en palen kunnen dan in onbehandeld vurenhout worden uitgevoerd en er kan volstaan worden met schotten van 60 cm breed, deze schotten worden gemaakt door de firma Zeldenrijk en voorzien van worteldoek. De drie meter lange palen worden onder een hoek van 5 graden circa 5 cm onder de waterlijn geplaatst met een tussenruimte van 60 cm. Op deze wijze, kan bij de tuinen waar dit mogelijk is een vloeiende overgang worden bereikt tussen tuin en sloot. Wel vergt deze soort oeverbescherming regelmatig onderhoud omdat de begroeiing in toom moet worden gehouden. In ieder geval mag er geen riet worden gepland. Het verdient aanbeveling om met de Werk-en Beplantingscommissie te overleggen welke beplanting het beste kan worden gebruikt. De slootbreedte en de tuin oppervlakte blijven bij deze grondkering onaangeroerd en er kan goed worden gebaggerd. Staat een huisje of schuur dichter dan 4 meter van de slootrand dan mag deze beschoeiing niet worden toegepast. Voor deze beschoeiing geldt geen afschrijvingsregeling. De bouwcommissie beoordeeld wat mogelijk is en zal deze mogelijkheid in voorkomende gevallen bespreken met de betreffende tuinder. De aanlegkosten van deze beschoeiing inclusief materiaal bedraagt € 71,50 per meter, prijspeil 2011, dit bedrag is exclusief de grondverzet kosten en het aanbrengen van de voorgeschreven hellingshoek. De bouwcommissie bepaalt ook bij deze beschoeiingen de bouweisen en houdt toezicht.

Het bestuur van Amstelglorie

17 februari 2011